Erythrocyte Turnover: Abnormalities, Compensation, and Diagnosis

ការផលិតនិងបម្លែងឯកទេសនៃកោសិកាឈាមក្រហមតាំងពីកោសិកាមេរហូតដល់ពេញលក្ខណៈត្រូវប្រើពេលប្រហែលមួយសប្តាហ៍។រយៈពេលនេះអាចថយចុះមកត្រឹមបីបួនថ្ងៃប៉ុណ្ណោះបើសិនមានការជំរុញerythropoiesisខ្លាំង,ឧទាហរណ៍៖មានការស្លាប់កោសិកាឈាមក្រហមច្រើនឬការហូរឈាម។
ដោយជាមធ្យមកោសិកាឈាមក្រហមអាចរស់នៅក្នុងperipheral bloodបានជាង១០០ថ្ងៃនាំឲ្យវិបត្តការ​
ផលិតគ្រាប់ឈាមរយៈពេលខ្លីមិនអាចកត់សម្គាល់ដឹងឡើយ ប៉ុន្តែការបាត់បង់កោសិកានេះកាន់តែច្រើនធ្វើឲ្យanemiaកាន់តែលឿន។​ផ្ទុយទៅវិញ,neutrophilដែលមានការផលិតយូរតែអាចរស់បានប្រហែល១០ម៉ោងបុណ្ណោះ, neutropenia បើសិនវិបត្តនៃការផលិត​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​
ភ្លាមៗណាមួយកើតឡើង ប៉ុន្តែមិនមែនដោយសារការបាត់បង់កោសិកានោះឡើយ។

ដោយរស់រានក្នុងរយៈពេលប្រហែល១០^៧ វិនាទីនិងចំនួនសរុបប្រហែល១.៦x១០^១៣ ក្នុងឈាម,អត្រាផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមគឺប្រហែល១.៦លានក្នុង១វិនាទី។នៅពេលចាំបាច់អត្រានេះអាចកើនឡើង១០ដងដោយមិនប៉ះពាល់ដល់ខួរឆ្អឹងឡើយ។ដូចច្នេះហើយ hemolytic anemia ពេញមួយជីវិតអាចត្រូវជួសជុល(compensate)បាន។

វិបត្តមេតាបូលីសកោសិកាឈាមក្រហមមាន៖erythropoiesis​មិនប្រក្រតីឬបាត់បង់ឈាមរ៉ាំរ៉ៃអាចត្រូវបែងចែកតាមdiagnostic parameterជាច្រើន។

·        កោសិកាដើម(stem cell)ដែលបានពីការបូមខួរឆ្អឹងខ្នងគេអាចយកទៅជំរុញការផលិតនិងបម្លែងឯកទេសតាមរយ់ការបណ្តុះកោសិកា។Coloniesនៃកោសិកាដែលបានបម្លែងឯកទេសខ្លាំងឬខ្សោយឬផ្ទុកអេម៉ូក្លូប៊ីនត្រូវបានបង្កើតឡើងតាមរយៈវិធី៖​burst-forming units(BFU-E)ឬcolony forming units(CFU-E)។ចំនួនវាថយចុះបើanemiaបណ្តាលមកពីបញ្ហាក្នុងការផលិតឬកើនឡើងក្នុងករណីកោសិកាបាត់បង់អំឡុងវគ្គចុងក្រោយនៃការបម្លែងឯកទេស(erythroblast,erythrocyte)។

·        Erythroblastsអាចត្រូវសម្គាល់រូបរាងនិងចំនួនរបស់វាបានតាមរយៈការពិនិត្យគំរូខួរឆ្អឹង។ចំនួនវាថយចុះក្នុងករណីaplasia​និងការខូចលើការបម្លែងឯកទេសហើយកើនឡើងបើសិនមានការជំរុញerythropoiesisពេលមានការកើនឡើងhemolysis។

·        ប្រសិទ្ធភាពនៃerythropoiesisទាំងមូលអាចវាស់បានដោយចំនួនreticulocytes។បើចំនួនវាថយចុះគេត្រូវគិតលើភាពមិនប្រក្រតីនៃការផលិត ព្រោះអាយុនៃគ្រាប់ឈាមក្រហមមិនអាចពន្យាបានឡើយ។ផ្ទុយទៅវិញបើចំនួនវាកើន(reticulocytosis)​បញ្ជាក់ថាគ្រាប់ឈាមក្រហមមានអាយុខ្លី ឧទាហរណ៍៖ការហូរឈាមនិងhemolysis។ការកើនចំនួនreticulocyteបណ្តោះ-អាសន្តជាសញ្ញានៃការជំរុញerythropoiesis(ក្រោយការបាត់បង់ឈាមស្រួចស្រាវ,hemolysisនិងក្រោយការតម្រែតម្រូវការ ផលិតគ្រាប់ឈាមដែលខុសប្រក្រតី)។

·        ពេលគ្រាប់ឈាមក្រហមត្រូវបានកម្ទេចដោយម៉ាក្រូផាស,bilirubinដែលកើតពីhemeត្រូវបានបញ្ចេញទៅក្នុងទឹកប្រម៉ាត់បន្ទាប់ពីconjugationនៅក្នុងថ្លើមរួចមក។កំហាប់unconjugated bilirubin(indirect)ក្នុងសេរ៉ូមកើនឡើងកាលណាមានhemolysisប៉ុន្តែករណីខ្លះវាកើនឡើងបើសិនការខូចអេម៉ូក្លូប៊ីនកើនឡើងដោយសារerythropoiesisគ្មានប្រសិទ្ធភាព។

·        អាយុគ្រាប់ឈាមក្រហមរួមនិងបរិមានសរុបរបស់វាអាចត្រុវបានវាស់ដោយការដៅគ្រាប់ឈាមក្រហមដែលបណ្តុះក្នុងកែវ​ជាមួយក្រូមសកម្ម(ភ្ជាប់ក្រូមទៅនឹងច្រវ៉ាក់HB-β)បន្ទាប់មកចាក់វាទៅក្នុងឈាមវិញ។កាលណា ^5!Crត្រូវបានបញ្ចេញចោលតាមតម្រងនោមពេលhemolysis,គេអាចវាស់អាយុរបស់គ្រាប់ឈាមក្រហមបានតាមរយៈការបាត់បង់វិទ្យុសកម្មដែលវាស់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។បរិមាណកោសិកា(គ្រាប់)ឈាមក្រហមសរុបអាចវាស់បានតាមរយៈចំនួន^5!Crដែលបានចាក់និងកំហាប់^5!Crក្នុងឈាមនៅខណៈដំបូងដោយប្រើគោលការណ៍indicator dilution។

·        ការវាស់erythropoietin។កំហាប់វាក្នុងផ្លាស្មាថយចុះបង្ហាញថាanemiaដោយសារបញ្ហា(nephrogenic)។ទោះយ៉ាងណា,anemiaភាគច្រើនមានកំហាប់erythropoietinក្នុងឈាមកើនឡើង(ដោយcompensation)។