Megaloblastic Anemia Due to Abnormalities in DNA Synthesis

ទម្រង់anemiaមួយចំនួនដែលមិនមានពីកំណើតអាចបណ្តាលពីការបឺតស្រូបសារធាតុចិញ្ចឹមឬមេតាបូលីសខុសប្រក្រតីនៃfolate ឬcobalamine(vitamin B₁₂)។ជាលិទ្ធផល ការសំយោគDNAត្រូវបានរាំងខ្ទប់ហើយវដ្តកោសិកាថយល្បឿនកំឡុងerythropoiesis។ទោះយ៉ាងណា ការសំយោគអេម៉ូក្លូប៊ីននៅដំណើរការដដែលដូច្នេះធ្វើឲ្យerythroblast រីកទំហំ(megaloblast)ហើយកោសិកាឈាមក្រហមដែលធំជ្រុលនិងរាងមូលចូលទៅក្នុងចរន្តឈាម(megalocyte:MCV>100fL)។
ការផលិតgranulocytesនិងmegakaryocytesក៏រងការរំខានផងដែរ។បន្ថែមលើការផលិតមានរយៈពេលយូរ បន្ទុកមួយទៀតគឺការស្លាប់មុនអាយុនៃmegaloblastsនៅខួរឆ្អឹង(increased inefficient erythropoiesis)រួមនិងmegalocytes ដែលចូលក្នុងចរន្តឈាមានអាយុខ្លី(premature hemolysis)។

Folate.មេតាបូលីតរបស់folateគឺN⁵,N¹⁰-methylene-tetrahydrofolateមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់សំយោគdeoxythymidylateដែលជាប្រភពthymine តែមួយគត់ហើយចំបាច់សម្រាប់ការសំយោគDNA។វាប៉ះពាល់ពិសេសទៅលើកោសិកាដែលលូតលាស់លឿនដូចជាកំឡុងពេលeythropoiesisនិងការករកើតកោសិកាមហារីកជាដើម។បរិមាណfolateចាំបាច់សម្រាប់រយៈពេល២-៤ខែត្រូវបានស្តុកទុកក្នុងថ្លើម។folateនៅក្នុងអាហារក្រោមទម្រង់ជាPteroylpolyglutamateហើយglutamateត្រូវកាត់ចេញមុនពេលវាត្រូវបានស្រូបក្រោមទម្រង់ជាpteroylpolyglutamateនេះនៅក្នុងពោះវៀនតូចផ្នែកខាងលើ។N⁵-methyltetrahydrofolateជាsubstrateសម្រាប់បង្កើតtetrahydrofolateដែលនឹងបង្កើតឡើងនៅក្នុងមុយកឺពោះវៀន។methyl-cobalamineចាំបាច់ណាស់សម្រាប់ដំណាក់កាលនេះ។N⁵,N¹⁰-methylene-tetrahydrofolateកើតពីtetrahydrofolateហើយរួមគ្នានិងdeoxyuridylateនឹងត្រូវរង
មេតាបូលីសដោយសកម្មភាពthumidylate syntaseទៅជាdeoxythymidylateនិង7,8-dihydrofolate។ចុងក្រោយ ការប្រើប្រាស់tetrahydrofolateគឺត្រូវបានបង្កើតឡើងវិញពី7,8-dihydrofolate។

ផលរំខានខាក្រោមនេះទៅលើការស្រូបឬមតាបូលីសfolateនឹងប៉ះពាល់ដល់ការសំយោគDNA(erythropoiesis)៖

1.     ​ការបិភោគអាហារមានfolateតិចពេក(<ជាង៥០មីក្រូក្រាម/ថ្ងៃ,ចម្អិនខ្លាំងពេកបំផ្លាញfolate)

2.     តម្រូវការកើនឡើង(ពេលមានផ្ទៃពោះ)

3.     Malabsortion,e.g.ជំងឺពោះវៀនតូចឬមានការរារាំងអ្នកដឹកfolateដោយmethotrexate

4.     ខ្វះcobalamine

5.     មានការរារាំងthymidylate syntaseដោយមេតាបូលីតfluorouracilគឹflourdeoxyuridylate

6.     ការរារាំងdihydrofolate reductase(ជាអង់ស៊ីមមានកម្លាំងទាក់ទាញខ្លាំង១០០ដងលើសអង់ស៊ីមធម្មជាតិ 7,8-dihydrofolate)ដោយaminopterinឬmethotrexate.
ដោយសារការរារាំងមេតាបូលីសfolateក៏បន្ថយការលូតលាស់កោសិកាមហារីកដែរនោះ,ថ្នាំfluorouracil,methotrexateនិងaminopterinត្រូវបានប្រើជាcytostatic chemotherapeutics។ឥទ្ធិពលវាលើeythropoiesisមានកម្រឹតធ្ងន់ ដូចនេះបរិមាណប្រើប្រាស់ត្រូវមានកម្រឹត។

7.     Cobalamine(vitamin B₁₂)ត្រូវការចាំបាច់តាមអាហារ(៣-៥មីក្រូក្រាម/ថ្ងៃ)។បរិមាណលើសនេះប្រហែល១ពាន់ដងត្រូវបានស្តុកក្នុងថ្លើម។ដោយភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងប្រូតេអ៊ីនផ្សេងទៀត(ក្រោមទម្រង់ជាmethylcabalamine)វាត្រូវបានដឹកពីទៅកន្លែងដែលវាធ្វើការជាcoenzymeក្នុងការdemethylateនៃN⁵-methyltetrahydrofolate។ ករណីដែលអាចបណ្តាលឲ្យខ្វះcobalamineមាន៖

·        ការបរិភោគតាមអាហារតិចពេក(អ្នកតមអាហារសាច់ខ្លាំង)

·        ខ្វះintrinsic factor(IF):ក្នុងជំងឺatrophic gastritis etc. IFចាំបាច់សម្រាប់ការភ្ជាប់និងស្រូបcabalamine។វាត្រូវបានដោះលែងពីចំណងជាមួយsalivary protein នៅក្នុងបំពង់ពោះវៀន។

·        ការដណ្តើមcobalamineនិងកាត់IFដោយបាក់តេរី(blind loop syndrome)ឬតេញ៉ានៅក្នុងពោះវៀន។

·        ការបាត់បង់(ពីកំណើតឬក្រោយការកាត់)ឬរលាកនៅterminal ileumដែលជាកន្លែងស្រូបយកcobalamine។

·        ការខូចtranscobalamin​ II(TCII)ដែលជាអ្នកចាប់យកវាពីកោសិកានិងដឹកទៅក្នុងផ្លាស្មា។

ដោយសារcobalamineដែលស្តុកក្នុងថ្លើមមានច្រើន,ដូចនេះរោគសញ្ញានៃកង្វះcobalamine(pernicious anemia, neurologic abnormalities)អាចកើតឡើងបន្ទាប់ពីបាត់ការផ្គត់ផ្គង់ច្រើនឆ្នាំ។